بلاک چین‌هایی مثل بیت کوین و اتریوم پروتکل‌ها و کارایی های متفاوتی دارند و بسته به تفاوت‌های بنیادی در الگوریتم‌هایشان، نمی‌توانند با هم تعامل داشته باشند. با این که جدایی و استقلال باعث حفظ حاکمیت و امنیت این بلاک چین‌ها شده ، وجود اکوسیستمی تعامل‌پذیر که در آن تبادل راحت داده‌ها ممکن باشد، نیازی انکارناپذیر و مسئله‌ای اساسی برای این بلاک چین‌هاست.

بعضی از بلاک چین‌های جدیدتر مثل پولکادات در‌ اصل برای حل مشکل تعامل‌پذیری ساخته شده‌اند؛ اما همچنان به راهکاری برای برقراری ارتباط بین شبکه‌های بزرگ و قدیمی‌تری مثل بیت کوین و اتریوم نیاز داریم. هدف از ساختن توکن‌های رپد (Wrapped Token) هم همین است.

دقیقا توکن رپد (Wrapped Token) چیست؟

توکن‌ رپد ارز دیجیتالی است که ارزش آن به ارز دیجیتال یا دارایی فیزیکی اصلی دیگری مثل طلا و سهام و املاک گره خورده است. این توکن‌ها ببه این علت به وجود اومدن که قابلیت استفاده در پلتفرم‌های دیفای رو داشته باشند. دارایی اصلی درون فضای ذخیره دیجیتال، پیچیده یا اصطلاحاً «رپد» می‌شود و توکنی جدید برای تبادل در پلتفرم‌های دیگر به وجود خواهد آمد.

توکن‌های رپد امکان به‌کارگیری دارایی‌های غیربومی در بلاک چین‌ها و ساخت پل یا رابط بین شبکه‌ها و تعامل‌پذیری در فضای کریپتو را ممکن می‌کنند. این توکن‌ها می‌توانند نماینده هرچیزی باشند؛ ازجمله آثار هنری و کلکسیونی، کالاها، دارایی‌‌های دیجیتال، سهام، اوراق، ارزهای فیات و املاک و غیره…

ازآنجاکه توکن‌های رپد به دارایی دیگری پیوند خورده‌اند، باید تحت مدیریت نهادی حضانتی باشند که دارایی‌ها را رپ و آن‌رپ کند. به عبارتی، این نهادها  پیوند توکن‌ها با دارایی‌ها را برقرار یا لغو می‌کنند.

رپد بیت کوین (Wrapped Bitcoin) با نام اختصاری wBTC اولین توکن رپد بیت کوین بود که ازطریق قراردادهای هوشمند در بلاک چین اتریوم به کار گرفته شد. رپد بیت کوین، تنها توکن رپد موجود نیست و توکن‌های رپد دیگه ای هم وجود دارند که بیشتر شامل دارایی‌های سازگار با استاندارد ERC-۲۰ اتریوم و BEP-20 بایننس اسمارت چین هستند.

جالب است بدانید با اینکه توکن‌های ERC-20 در پلتفرم اتریوم ساخته می‌شوند، ازآنجاکه اتر قبل از آن‌ها توسعه پیدا کرده ، با آن‌ها سازگاری ندارد . پس اتر هم درست مثل بیت کوین برای سازگاری با سایر توکن‌های ERC-20 باید رپد شود؛ به همین علت، نسخه‌ای توکنیزه‌شده از اتر روی پلتفرم اتریوم ساخته شده . بلاک چین‌های دیگه ای مثل کاردانو و پولکادات و سولانا با تمرکز بر تسهیل دسترسی به اپلیکیشن‌های دیفای در حال آزمایش توکن‌های رپد هستند.

از پروژه‌های جدیدتر این حوزه میشه به bLuna اشاره کرد. bLuna درحقیقت نسخه رپد توکن لونا متعلق به شبکه ترا (Terra) ست که می‌تواند آزادانه معامله شود یا به‌‌عنوان وثیقه در پروتکل‌های ترا استفاده شود. ترا پلتفرمی بلاک چینی است که از استیبل کوین‌ها برای ایجاد سیستم پرداخت جهانی غیرمتمرکز استفاده می‌کند.

انواع توکن‌‌های رپد

حالا که متوجه شدیم توکن‌های رپد چه کاربردی دارند، خواهیم تواست به انواع این توکن‌ها اشاره کنیم و با آن‌ها آشنا شویم.

انواع توکن‌های رپد :

• توکن‌های رپد برداشت نقدی (Cash-settled): توکن‌هایی که قابلیت تبدیل به دارایی پایه خود را ندارند.
• توکن‌های رپد برداشت غیرنقدی (Redeemable): توکن‌هایی که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند توکن رپد را با دارایی اصلی مبادله و معاوضه کنند.
• NFTهای رپد: همه توکن‌های غیرمثلی (NFT) تابع استاندارد یکسانی نیستند. هر NFT برای خود API یا رابط برنامه‌نویسی مستقلی دارد که از آن برای ساخت و ارسال توکن و نمایش متاداده‌ها استفاده خواهد شد. رایج‌ترین استاندارد برای NFT، استاندارد ERC-721 است که اولین‌بار بازی معروف کریپتوکیتیز (CryptoKitties) از آن استفاده کرد و بعد از آن به‌ قالبی برای پروژه‌های بعدی تبدیل شد. NFTهای رپد امکان تعامل NFTها با یکدیگر یا وثیقه‌گذاری در پلتفرم‌های دیگر را در‌ اختیار کاربران قرار می‌دهند.

توکن‌ رپد چگونه کار می‌کند؟

نهاد حضانتی بنابه‌درخواستِ صرافی‌هایی مثل ایرسواپ (Airswap)، کوین‌لیست (CoinList)، آوی (AAVE)، زیروایکس (0x) و میکر (Maker) روی پلتفرم مشخصی مثل اتریوم مقدار مشخصی از توکن‌های رپد را ایجاد می‌کند. در فرایندی مشابه، وقتی توکن رپد نیاز به تبدیل به دارایی اصلی یا کوینی مثل بیت کوین باشد، کاربر از نهاد حضانتی درخواست آزادسازی توکن از محل ذخایر را خواهد کرد. به بیان ساده، ‌به‌ازای هر wBTC موجود یک واحد از دارایی اصلی (مثلاً بیت کوین) وجود دارد که نهاد حضانتی آن را نگه می‌دارد.

با‌ این حال، فرایند ساخت و مدیریت توکن‌های رپد در فضای ارزهای دیجیتال یک مشکل عمده دارد و آن این است که باید به نهاد حضانتی برای نگه‌داری وجوه اعتماد کرد. این اعتماد و نگه‌داری دارایی‌ها به‌دست واسطه یا شخص ثالث، با آرمان‌های اکوسیستم آزاد و غیرمتمرکز در تضاد است. بااین‌همه، وجود این واسطه نیازی ضروری است؛ چون تریدرها نمی‌توانند به‌تنهایی از توکن‌های رپد برای تراکنش‌های میان‌زنجیره‌ای استفاده کنند. با‌ این حال، فناوری به‌سرعت در حال تکامل و گسترش است و شاید در آینده نزدیک گزینه‌های غیرمتمرکزی را برای انجام این کار شاهد باشیم.

رپد بیت کوین؛ معروف‌ترین نمونه توکن‌های رپد

اولین پروتکل رپد بیت کوین از ژانویه ‌۲۰۱۹ شروع به کار کرد. این پروتکل  با این هدف تولید شد که قابلیت و نقدینگی بیت کوین رو با انعطاف‌پذیری توکن‌های ERC-20 ترکیب کنه و از آن در شبکه اتریوم استفاده کند.

در‌حالی‌که خود بیت کوین قابلیت استفاده در تراکنش‌های دیفای را ندارد، رپد بیت کوین می‌تواند جایگزین دارایی اصلی شود و در اکوسیستم دیفای یا هر اپلیکیشن غیرمتمرکز دیگری در شبکه اتریوم به‌کار رود.

با رشد دیفای که حالا میلیاردها دلار پول را وارد حوزه وام‌دهی و آپشن و مشتقات کرده است، وجود چنین توکنی ضروری بود. تقاضا برای استفاده از بیت کوین در دیفای به‌عنوان دارایی مبنا به‌‌حدی زیاد بود که انجام چنین کاری عملاً الزامی به نظر می‌رسید.

رپد بیت کوین پدیده بسیار مهمی در دنیای ارزهای دیجیتال است. قیمت این توکن با بیت کوین اصلی برابری می‌کند؛ اما جنبه کاربردی اون برجسته‌تر است و امکان به‌کارگیری بیت کوین برای امور دیگری مثل دیفای را افزایش می‌دهد.

به‌زبان ساده، کسی که بیت کوین دارد، می‌تواند با اتصال کیف پول خود به پلتفرمی غیرمتمرکز از‌طریق قراردادهای هوشمند، بیت کوین خود را به‌صورت وام واگذار و سود ثابت سالانه‌ای دریافت کند.

وام‌گیرنده هم در همان حال می‌تواند از ارز دیجیتال خود به‌عنوان وثیقه استفاده کند تا درصورت ناتوانی در بازپرداخت وام، وثیقه به‌صورت خودکار به کیف پول وام‌دهنده واریز شود.

وام‌دهندگان با استفاده از این نوع تأمین مالی، حتی در بازارهای نزولی نیز که ارزش دارایی افت می‌کند، می‌توانند سود دریافت کنند.

توکن‌های رپد دارایی‌های جدیدی هستند و هنوز اطلاعات زیادی از آن‌ها در دسترس نیست اما می دانیم که ازنظر فنی امن هستند. این توکن‌ها در پلتفرم‌هایی مثل اتریوم یا بایننس اسمارت چین نگه‌داری می‌شوند و وقتی به توکن‌های ERC-20 یا BEP-20 تبدیل شوند، به‌اندازه همان شبکه اصلی امنیت خواهند داشت.