به‌روزرسانی مرج شبکه اتریوم چه تاثیری بر عرضه اتر می‌گذارد؟

تیم بیکو (Tim Beiko) یکی از توسعه دهندگان اصلی اتریوم، ۱۹ سپتامبر را روز اجرای مرج (Merge) اعلام کرده است. البته این تاریخ ممکن است تغییر کند. اما از آن‌جایی که مرج یا ادغام سال‌ها جزء برنامه‌ها و اهداف رودمپ اتریوم بوده و یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای مورد انتظار در تاریخ ارزهای دیجیتال است، کامیونیتی اتریوم را بسیار هیجان‌زده کرده است. مرج به دو دلیل عمده برای اتریوم اهمیت دارد: یکی کاهش مصرف انرژی و دیگری تغییر عرضه اتریوم

یکی از زوایای بررسی اثرات مرج، تغییر تولید کننده‌های بلاک از ماینرها به ولیدیتورهایی است که اتر (ETH) را استیک (Stake) می‌کنند. در حال حاضر تولید بلاک‌های اتریوم توسط رایانه‌ها انجام می‌‌شود. رایانه‌ها با استفاده از توان محاسباتی و صرف زمان برای پردازش تراکنش‌ها، بلاک‌های بلاکچین اتریوم را تولید می‌کنند. طبق پروتکل اجماع اثبات کار (Proof of Work) این پروسه «ماینینگ» نامیده می‌شود.

در به‌روز‌رسانی مرج، در لایه اجرای اتریوم (Ethereum Execution Layer) پروتکل اجماع اثبات سهام (PoS) جایگزین پروتکل اجماع اثبات کار (PoW) می‌شود. این پروسه ادغام یا مرج (Merge) نام دارد و تغییر یا سوییچ (Switch) نیست. چرا که پروتکل اجماع گواه اثبات سهام در بیکن چین وجود دارد، جایی که ولیدیتورها نرم‌افزارهای نود را برای پردازش تراکنش‌ها و ایجاد بلاک‌های جدید در آن زنجیره اجرا می‌کنند. مرج (Merge) لایه اجماع جدیدی را که بیکن چین ارائه‌‌ می‌دهد با لایه اجرای موجود اتریوم «ادغام» می‌کند و سپس ماینینگ را متوقف می‌سازد.

تغییر مکانیزم اجماع شبکه اتریوم چه اثری بر عرضه اتر دارد؟

در حال حاضر انتشار توکن‌های اتر جدید از دو طریق انجام می‌شود:

• پاداش‌های استخراج که تقریبا روزانه معادل ۱۳,۰۰۰ اتر است.
• پاداش‌های استیکینگ که تقریبا روزانه معادل با ۱۶۰۰ اتر است.

پس از به‌روز‌رسانی مرج صدور پاداش‌های ماینینگ حذف می‌شود. بر اساس ارزیابی‌های اخیر، مرج به طور قابل توجهی صدور ETH را کاهش می‌دهد. اما در مورد عرضه در گردش موضوع دیگری هم وجود دارد. در واقع تولید بلاک بعد از مرج نسبت به قبل قوت بیشتری می‌گیرد. برای درک بهتر این موضوع، تجهیزات و شرایط لازم برای شروع یا توسعه عملیات ماینینگ در حالت فعلی را تصور کنید:

• سخت‌افزارهای لازم برای ساخت و نگهداری از ریگ استخراج
• انرژی برق برای راه‌اندازی ریگ ماینینگ
• تجهیزات جانبی برای انجام و نگهداری از دستگاه‌ها با توجه به مقیاس پروژه (تهویه مناسب، کنترل انرژی مصرفی، سیم‌کشی و …)

در حالت کلی ماینرها برای تامین هزینه‌ها باید اتری را که از ماینینگ به‌دست می‌آورند به ارز فیات تبدیل کنند. به همین دلیل فشار فروش ناشی از فروش تولید‌کننده‌های بلاک در بازار ایجاد می‌شود.

حالا ببینیم برای به‌دست‌آوردن پاداش از طریق استیکینگ چه تجهیزاتی لازم است:

• سخت‌افزاری که در حین اتصال به اینترنت هر دو کلاینت اجرا و کلاینت اجماع اتریوم را اجرا کند.
• انرژی برق مورد نیاز این دستگاه
• واریز ۳۲ اتر

گرچه گزینه‌های بالا مشابه هستند، اما مقایسه سخت‌افزار و انرژی این دو روش مانند تفاوت روز و شب است. در مکانیزم اجماع اثبات کار سرمایه‌گذار برای جبران هزینه‌ها ملزم به تهیه سخت‌افزار قوی‌تر (و البته گران‌تر) است. در نتیجه ماینرها برای تهیه تجهیزات قوی‌تر با هم رقابت می‌کنند که این دستگاه‌ها مصرف برق بیشتری دارند. پس از مرج چنین انگیزه‌هایی از بین می‌رود و نرم‌افزار را می‌توان روی یک دستگاه لپ‌تاپ ساده اجرا کرد.

پیش از مرج، تولید بلاک نیازمند سرمایه‌گذاری اولیه برای سخت‌افزارهای گران‌قیمت است. به طور کلی قبل از به‌روز رسانی مرج این ماینرهای بزرگتر هستند که با فروش اتر در ازای ارز فیات، توان مالی تهیه سخت‌افزارهای قوی‌تر را دارند. بعد از مرج، تولید بلاک به یک سرمایه‌ اولیه برای سپرده‌گذاری اتر نیاز دارد.

قبل از مرج تولید بلاک نیازمند مدیریت مصرف انرژی بالا و دستگاه‌های جانبی مانند تهویه حرارتی است. همچنین این هزینه‌ها از طریق فروش اتر در ازای ارزهای فیات تامین می‌شود. گرچه بعد از مرج کلیه هزینه‌‌های مربوط به نگهداری از تجهیزات کماکان به قوت خودش باقی است اما به مقدار قابل توجهی کاهش می‌یابد. خلاصه کلام این است که با وجود مرج کسب‌وکار استخراج از فروش مقدار زیادی اتر برای تهیه سخت‌افزار و تامین انرژی به سمت سپرده‌گذاری اتر تغییر مسیر می‌دهد. گرچه این پروسه در ظاهر چندان مشخص نیست اما تاثیر زیادی بر عرضه در گردش اتر می‌گذارد.

آیا اتریوم بعد از مرج یک رمزارز ضد تورمی خواهد شد؟

اولا مرج به طور مستقیم صدور اتر را کاهش می‌دهد و ثانیا باعث تغییر مکانیزم انگیزشی برای تولید بلاک می‌شود. احتمالا شما هم صحبت‌هایی را در مورد اینکه اتریوم بعد از مرج یک توکن ضد تورمی خالص می‌شود، شنیده‌اید. این تصور الزاما درست یا قطعی نیست. اما بر اساس ارزیابی‌های کاهش صدور اتر (ETH) و ارزیابی کارمزدهای سوزانده‌شده ناشی از استفاده از شبکه، به نظر می‌رسد اگر مرج موفقیت‌آمیز باشد، اتر به یک رمزارز ضد تورمی تبدیل می‌شود.

مطالبی که تا اینجا ارائه شد حقایقی کلی در مورد مرج و چگونگی تغییر چشم‌انداز اتر به عنوان یک دارایی دیجیتال بود. در بخش بعدی با جزییات بیشتر به موضوع اثر مرج بر اکوسیستم اتریوم می‌پردازیم.

مرج چه تاثیری روی دیفای (DeFi) می‌گذارد؟

مرج هیچ اثر مستقیمی روی لایه برنامه (Application Layer) اتریوم ندارد و دیفای هم بخشی از این لایه است. اما به هر حال مجموعه‌ای از اثرات ثانویه ناشی از کاهش عرضه برای دارایی‌های بومی اکوسیستم دور از انتظار نیست.

پروتکل‌های لیکویید استیکینگ (Liquid Staking Protocol)

پروتکل‌های لیکویید استیکینگ (Liquid staking) ستون اصلی دیفای هستند که بدون اثبات سهام وجود نخواهند داشت. این پروتکل‌ها مانند لیدو (Lido) یا راکت‌پول (RocketPool) به کاربر اجازه می‌دهند اتر (ETH) یا سایر دارایی‌های مبتنی بر گواه اثبات سهام (PoS) را استیک کنند و در عوض یک توکن قابل تعویض (Fungible) بگیرند. این توکن نشان‌دهنده سهمی از اتر استیک‌شده در پلتفرم است. توکن استیک شده قابل برداشت نیست مگر اینکه مرج با موفقیت انجام شود. یکی از دلایلی که توکن‌های استیک‌شده مانند توکن stETH با قیمت ارزان‌تری نسبت به اتر (ETH) معامله می‌شوند، احتمال و ریسک ناموفق بودن مرج است. البته با تکمیل مرج این ریسک هم برطرف می‌شود.

همچنین، انتظار می‌رود بعد از مرج بازده اتر هم افزایش یابد. زیرا در حال حاضر کارمزد تراکنش‌ها به ماینرها تعلق می‌گیرد. در صورتی که بعد از مرج تخصیص مجدد انجام می‌گیرد. ارزیابی‌های اخیر حاکی از آن است که نرخ درصد سالانه (APR) به ۷٪ افزایش پیدا می‌کند. این رقم حدود ۵۰٪ بیش از APR پایه انتشار توکن (از ژوئن ۲۰۲۲) است. بنابراین، پیش‌بینی‌ می‌شود کارمزد پروتکل‌های لیکویید استیکینگ و وثیقه‌های استیک‌شده افزایش داشته باشند.

همانطور که اشاره شد مرج هیچ پیامد مستقیمی بر پروتکل‌های اصلی حوزه دیفای مانند یونی سواپ (Uniswap) یا میکر (Maker) ندارد. اما استفاده از اتر به عنوان یک دارایی ذخیره نشان‌دهنده این است که اثرات کاهش یا محدودیت عرضه در دیفای هم قابل حس بوده است. اتریوم اصلی‌ترین دارایی است که به عنوان پشتوانه در میکر استفاده می‌شود. در یونی سواپ هم اتر مهم‌ترین دارایی غیراستیبل کوین است که برای تسویه تراکنش‌ها از آن استفاده می‌شود. کاهش عرضه اتر می‌تواند باعث افزایش ارزش وثیقه برای تولید استیبل کوین دای (DAI) باشد. گرچه مرج تاثیر چندان مستقیمی بر صرافی‌های غیرمتمرکز (DEX) ندارد. اما درصورتی که مرج موجب نوسان ETH شود اهمیت موضوع برای دکس‌ها بیشتر می‌شود.

تاثیر مرج بر رول‌آپ‌ها و پروژه‌های لایه ۲

به این نکته مهم توجه داشته باشید که مرج کارمزد تراکنش‌ها را کاهش نمی‌دهد و همچنین باعث افزایش توان عملیاتی شبکه اتریوم نمی‌شود. گرچه تلفیقی از مرج با سایر برنامه‌های رودمپ اتریوم وجود دارد، اما هدف اصلی مرج مقیاس‌پذیری نیست. مرج بخشی از یک رودمپ با محوریت توسعه رول‌آپ است که برای حل مسائلی مانند مصرف انرژی، مشوق‌ها و آمادگی برای شاردینگ (Sharding) آتی طراحی شده است. بعد از اجرای مرج مسیر فعالیت لایه دوم‌ها هم مشخص می‌شود.

اثرات منفی احتمالی مرج بر اکوسیستم چیست؟

به دلیل خارج‌شدن توکن‌ها از حالت استیک (Unstake) فرضیه‌ای در مورد اشباع عرضه بعد از مرج وجود دارد. اولا این یک تصور اشتباه است، زیرا اتر استیک شده ( stETH) حدود ۶ الی ۱۲ ماه پس از مرج یعنی تا زمان ارتقای شانگهای (Shanghai Upgrade) از حالت استیک خارج نمی‌شوند. ثانیا به منظور تعدیل نوسان و بی‌ثباتی، نرخ خروج ولیدیتورها (حذف ۳۲ اتر سپرده) به صورت محدود انجام می‌شود. بنابراین بعد از مرج عرضه اتر قابل توجهی وجود دارد که بعد از ارتقای شانگهای نقد می‌شوند. به‌علاوه، از آنجایی که یک‌ سری از ولیدیتورها حذف می‌شوند و APR ولیدیتورهای باقی‌مانده بیشتر می‌شود، انگیزه ادامه استیکینگ هم بیشتر می‌شود.

جمع‌بندی

به یکی از هیجان‌انگیزترین رویدادهای تاریخ کریپتوکارنسی، مرج (Merge)، نزدیک می‌شویم. رویدادی که اتفاقات پیرامون اتریوم و عرضه دارایی‌های بومی این اکوسیستم را تغییر می‌دهد. در این رویداد بزرگ قرار است PoS جایگزین PoW در لایه اجرا شود. مهم‌ترین دستاورد این ادغام کاهش مصرف انرژی و اثر مرج بر عرضه اتریوم و تبدیل اتر به یک توکن ضد تورمی است. به هر حال مانند همه رویدادهای بزرگ فقط گذر زمان اثر مرج بر دیفای و اکوسیستم اتریوم را مشخص می‌کند. نظر شما در مورد این رویداد بزرگ چیست؟ مرج چه تاثیری بر اکوسیستم اتریوم و به طور کلی بر بازار نابسامان ارزهای دیجیتال می‌گذارد؟