تعریف فورک و انواع آن !
فورک (Fork) چیست؟
برنامه‌نویسان کریپتو برای کنترل و ارتقای ارزها برنامه و قوانینی می گذارند که به آن پروتکل می‌گوییم و بلاک چین هم بر همین اساس کار می‌کند. این قوانین می‌توانند مربوط به بزرگی بلاک‌ها، محاسبه‌ی کارمزدها، دستمزد ماینرها و… باشد.
یک نمونه از این قوانین زمان هر بلاک در ارز دیجیتال است، که این زمان برای اتریوم ۱۴ ثانیه و برای بیت‌کوین ۱۰ دقیقه است.
یا مثلا سرعت تراکنش اتریوم حداکثر ۱۶ تراکنش در ثانیه و بیت‌کوین نهایتا ۷ تراکنش در ثانیه است.
فورک در واقع روشیست که با آن نارضایتی از شرایط موجود در نرم‌افزارهای ارزهای دیجیتال در بلاک چین برطرف می شود. در واقع فورک یعنی ساخت یک انعشاب جدید در بلاک چین، به روزرسانی و ایجاد تغییرات در آن که در نتیجه‌ی آن دو نسخه متفاوت از بلاک چین که هر یک تاریخچه مخصوص خود را به اشتراک می‌گذارند، ساخته می‌شود.
اگر بخواهیم فورک را دقیق‌تر تعریف کنیم، می‌توانیم بگوییم که فورک نوعی انشعاب است که برنامه‌نویسان از پروژه‌های قبلی خود بگیرند؛ به این صورت که منبع هر پروژه کدی دارد که با کپی کردن و اعمال کمی تغییرات می‌توانند برنامه و یا پروژه‌ی جدیدی بوجود بیاورد.
این به روزرسانی در نرم‌افزار در صورتی که با قبل سازگار باشد (Backward-compatible) و اگر با قبل سازگار نباشد (backward-incompatible) نامیده می‌شود.
دلایل اتفاق افتادن فورک چیست؟
دلایل زیادی باعث اتفاق افتادن فورک‌ها در زنجیره‌ی بلوک می‌شوند. برای مثال، زمانی که تغییراتی در پروتکل ارز دیجیتال به وجود می‌آید، لازم است که کاربران و یا حتی کارشناسان مختلف پذیرش خود را نسبت به ورژن جدید و به روزرسانی‌های انجام شده اعلام کنند.
درست مثل افرادی که منظم برنامه‌های نصب شده بر روی کامپیوترشان را به روزرسانی می‌کنند.
گاهی این تغییرات با مخالفت افراد مختلف روبرو می‌شوند چون شاید ایجاد یک فورک سودشان را کاهش دهد. به هرحال برای اعمال این تغییرات و به روزرسانی‌ها افراد زیادی باید آن را تایید کنند، همانطور که به روزرسانی‌های جدید در شبکه‌های تلفن همراه نیازمند موافقت خیلی از شرکت‌های سازنده است.
مثلا اگر فردی تصمیم بگیرد تغییراتی در کیف پولش بوجود بیاورد ، بدون اینکه فرد دیگر این کار را انجام دهد، این دو کیف پول با هم ناسازگار می‌شوند و به اصطلاح می‌گوییم که یک فورک ایجاد شده .
فورک‌ها انواع مختلفی دارند و مهم‌ترین فورک موجود هارد فورک (Hard Fork) است.
هارد فورک (Hard Fork)
چون هارد فورک مرتبط به بلاک چین است، تغییری آزادانه در پروتکل شبکه است که بلوک‌ها و معاملات نامعتبر قبلی را معتبر می‌کند و یا بالعکس.هارد فورک زمانی اتفاق می افتد که نسخه جدید بلاک چین دیگر با نسخه قبلی سازگار نباشد که باعث ایجاد ناهمتایی دائمی از نسخه‌ی قبلی آن می‌شود.
همه‌ی ماینرها باید در مورد قوانین جدید آنچه که یک بلوک معتبر را در زنجیره تشکیل می‌دهد، توافق کنند.
اگر در زنجیره بلاک چین نود به روز رسانی نشده ای باشد با قوانین جدید هم راستا نیست که باعث ایجاد ناهمتایی یا هارد فورک در این زنجیره می‌شود.
دلایل ایجاد هارد فورک چیست؟
دلایلی که باعث می شود توسعه دهندگان یک هارد فورک ایجاد کنند :
- رفع ایرادات امنیتی مهم که در نسخه‌های قدیمی نرم افزار وجود دارد.
- اضافه کردن عملکرد جدید
- معکوس کردن و بازگردانی تراکنش‌ها در معاملات؛
به نمونه زیر توجه کنید :
فورک اتریوم (Ethereum Fork)
مشهورترین فورکی که در اتریوم اتفاق افتاد اتریوم کلاستیک (Ethereum Classic) را بوجود آورد.
بعد از اینکه سازمان مستقل DAO که بر اساس قراردادی هوشمندانه از طرف اتریوم به وجود آمده بود، توسط هکر ها مورد هجوم قرار گرفت، به کمک ایجاد یک فورک توانست دارایی خود را بازگردانی کند.
سافت فورک (Soft Fork)
در فناوری بلاک چین، سافت فورک (Soft Fork) تغییری در پروتکل شبکه است که در آن فقط بلاک‌ها یا تراکنش‌های معتبر قبلی اعتبارشان را از دست می‌دهند. از آنجا که نودهای قدیمی (نود به انگلیسی Node به هر شرکت‌کننده در شبکه هر نوعی از کوین نود گفته می‌شود که گونه های مختلفی دارد و هر کدام ویژگی‌های یکسانی دارند) اعتبار بلوک‌های جدید را تصدیق می‌کنند، در سافت فورک تغییرات اعمال شده با قبل منطبق است.
این نوع فورک‌ها برای اجرای قوانین جدید فقط نیازمند به روزرسانی اقلیت ماینرها هستند. بر خلاف آن، یک هارد فورک برای ارتقا و اجرای نسخه جدید نیاز به توافق و به روزرسانی همه نودها نیاز دارد که در صورت مخالفت برای مثلا ارزی مثل بیت کوین می‌توانند رونوشتی جدید از بیت کوین بسازند که بعضی از خصوصیات کوین قبلی را دارد.
انواع جدید معاملات اغلب می‌توانند به عنوان سافت فورک به انتهای زنجیره بلوک اضافه شوند و فقط نیاز است که کاربران (به عنوان مثال فرستنده و گیرنده) و استخراج‌کنندگان در مورد معامله جدید اطلاعات کافی داشته باشند.
این اتفاق طوری پیش می آِید که تراکنش جدید برای مشتریان قدیمی به عنوان معامله «پرداخت به غیر» نمایان شود و استخراج‌کنندگان توافق کنند که بلوک‌های محتوی این معاملات را رد کنند، مگر اینکه معامله طبق قوانین جدید معتبر باشد. به این ترتیب بود که هش پرداخت به اسکریپت (P2SH) به بیت کوین اضافه شد.
سافت فورک می‌تواند زمانی اتفاق بیافتد که ماینر ها با استفاده از نودهای آپدیت نشده قانون توافق شده جدیدی را نقض می‌کنند در حالی که نودهایشان هم از آن اطلاعی ندارند.
از آنجایی که تمام بلاک‌های سافت فورک شده از قوانین قدیمی هم پیروی می‌کنند،سافت فورک‌ها برای بدست آوردن توافق به ارتقا هیچ نودی نیاز ندارند. در نتیجه مشتریان قدیمی آنها را قبول می‌کنند.
سافت فورک بدون استفاده از هارد فورک قابل برگشت نیست؛ چرا که براساس تعریف ارائه شده یک سافت فورک فقط به مجموعه‌ی معتبری از بلوک‌ها اجازه می‌دهد تا زیرمجموعه‌ی درستی از آنچه که قبل از فورک شدن معتبر بود، باقی بماند.
هر چه تعداد ماینرهایی که قوانین جدید را می‌پذیرند بیشتر باشد، امنیت شبکه هم بعد از ایجاد فورک بیشتر است.
تفاوت هارد فورک و سافت فورک چیست؟
هارد فورک و سافت فورک تقرییبا یکسان هستند،و این یعنی وقتی کد موجود بر روی یک پلتفورم ارز رمزنگاری شده تغییر داده می‌شود، با وجود آمدن نسخه جدید، نسخه‌ی قدیمی هم در شبکه باقی می‌ماند. اگر از سافت فورک استفاده شود، هنگامی که کاربران به روزرسانی‌های لازم را انجام می‌دهند فقط یک بلاک چین معتبر باقی می‌ماند.
حالا اگر زمان استفاده از یک هارد فورک، بلاک چین‌های قدیمی و جدید هر دو در کنار هم وجود دارند، این یعنی که نرم افزار باید به روز شود تا طبق قوانین جدید کار کند.
هر دوی این فورک‌ها شکاف ایجاد می‌کنند با این تفاوت که یک هارد فورک دو زنجیره بلوک ایجاد می‌کند، اما نتایج استفاده از یک سافت فورک فقط در یک زنجیره بلوکی مشخص و دریافت خواهد شد.
ساده ترش این که :
هارد فورک زمانی اتفاق می‌افتد که بخواهیم در شبکه‌ی ارزی مثل بیت‌کوین شاخه‌ی متفاوتی به وجود بیاوریم، حالا اگر این تغییرات یا همان فورک جدید با گذشته اش سازگار باشد یک سافت فورک به وجود می‌آید.
با توجه به تفاوت در امنیت بین هارد فورک و سافت فورک، تقریباً همه کاربران و توسعه دهندگان طرفدار هارد فورک هستند، حتی اگر به نظر برسد که یک سافت فورک می‌تواند تغییرات مورد انتظار را حاصل کند. تعمیرات اساسی بلوک‌ها در یک زنجیره بلوک به قدرت محاسباتی فوق العاده‌ای نیاز دارد، اما حریم خصوصی حاصل شده از یک هارد فورک خیلی بیشتر و امن تر از سافت فورک است.
تأثیرات احتمالی هارد فورک‌ها بر صنعت کریپتو چیست؟
هارد فورک بسته به تأثیرش در یک زمان خاص، می تواند اثرات مثبت و یا منفی بر یک ارز داشته باشد.هارد فورک از مفاهیم مرتبط با ارز رمزنگاری شده است که هم سرمایه‌گذاران و هم طرفداران ارزهای دیجیتال با آن کنار می‌آیند.
اما مسئله ی مهم تر این که فورک‌های بزرگ قابلیت تغییر همیشگی یک ارز دیجیتال را دارند و می‌توانند یک ارز را برای همیشه از بین ببرند و یا آن را تقویت کنند.
طی سال ها موارد مختلفی از هارد فورک در ارزهای رمزنگاری شده وجود داشته. بیت کوین و اتریوم دو ارز دیجیتال هستند که بیشترین تجربه هارد فورک را دارند.
بعضی از هارد فورک های اتریوم عبارتند از:
- Frontier Thawing
- DAO Fork
هارد فورک های بیت کوین
- Bitcoin XT
- Bitcoin Cash
هارد فورک‌ها در تغییر ارزش ارز ها شهرت دارند. یک تجربه قابل توجه در ارتباط با هارد فورک برنامهریزی شده برای اتریوم بود که موفقیت مورد انتظار را در پی نداشت.
به گزارش سایت Forbes خرابی برنامهریزی شده هارد فورک تأثیر منفی بر اتریوم گذاشت. اگر این هارد فورک موفق می شد، اوضاع طور دیگری پیش می رفت و احتمالاً اتریوم با افزایش گسترده تقاضا روبرو می‌شد.
یکی از معروف‌ترین هارد فورک ها که Bitcoin Cash (BCH) را متولد کرد، یک رویداد تاریخی و مهم بود که بحث هاردفورک را برسر زبان ها انداخت.
هر کسی که قبل از وقوع فورک صاحب بیت کوین بود، بلافاصله بعد از فورک همان مقدار بیت کوین کش بدست آورد، بدون اینکه مجبور به خرید آن باشد.
برای خیلی از افراد غیر فنی این مسئله تعجب آور بود، چون نمی‌دانستند که هارد فورک در عمل یعنی چه. اما مشکل آنجایی خودش را نشان داد که بیت کوین کش اقتدار تاریخی بیت کوین را تضعیف کرد و ادعا کرد که ارزش فعلی آن به نمایندگی از ارزش اصلی بیت کوین است
آیا باید قبل از وقوع فورک‌ها سرمایه‌گذاری کنیم؟
به صورت کلی هارد فورک یک زمان ناپایدار را برای ارز بوجود می آورد. جامعه غالباً بر سر این موضوع اختلاف نظر خواهد داشت و بازار به طور کلی حتی با استانداردهای کریپتو باز هم بی ثبات است. نحوه واکنش شما تا حد زیادی به سهم شما در ارز و نوع فورک‌هایی که با مواجه می‌شوید بستگی دارد.
در زمان وقوع هارد فورک، زمانی که ارز رایگان میگیرید منطقی است که ارزتان را نگه دارید یا حتی بیشتر سرمایه‌گذاری کنید. اما نکته منفی اینجاست که باقی کاربران و معامله‌گران بزرگ هم همین کار را می‌کنند.آیا واقعا این ارزهای رایگان که گاهی با عنوان پول آزاد هم معرفی می‌شوند، ارزشی مشابه با ارزهای دیگر را دارند؟
اگر نگران هستید که شاید نتوانید به اندازه کافی و به موقع واکنش نشان دهید و قبل از افراد و سازمان‌های بزرگ عمل کنید،پیشنهاد می شود که سرمایه خود را قبل از فورک بفروشید.
